Thursday, June 30, 2011

स्मरणचित्रांची गोड सुरुवात





तरुला चित्रं काढताना बघणं
हा एक खूप प्रसन्न असा अनुभव आहे.
कारण तो इतका गंभीर होत चित्रं काढतो,
आपल्याला त्याच्या त्या सुंदर एकाग्र होण्याचं
हसू येवू शकतं.
खूप प्रयत्‍नांनी त्याने
त्याच्या रेषेवर हुकुमत मिळवलीय.
हो असं म्हणता येईल,
कारण किती सहजतेनं
तो वर्तुळं आणि सरळ रेषा काढतो !
एखाद्या झपाटलेल्या चित्रकारासारखा
तो एकामागे एक अशी चित्रं काढतच सुटतो.
दिवसाला चाळीस चित्रं तरी होत असतील त्याची.
मग त्यात झुक झुक गाडी या विषयावरचीच बरीच असतात
ही एक वेगळी गंमत आहे.
त्यासाठी मला खूप लिहावं लागणार आहे .
आज फक्त एकच गोष्ट सांगतो,पहिल्या स्मरणचित्राची.

सव्वीस जानेवारी नंतरचा दिवस असणार तो.
रुपालीने कागदावर झेंड्याचं चित्र काढलेलं.
त्या दिवसात तो एक नवाच आनंद होता.
‘झेंडा उंचा रहे हमारा’हे तर तरू सारखं म्हणत होता.
रुपालीच्या चित्रात त्याने दोन छोटी वर्तुळं
आणि त्यांना जोडून दोन लहानश्या रेषा खाली ओढल्या.
आणि म्हणाला,"ही आजी आणि हे आजोबा"
म्हणजे त्याला शिरगावचं झेंडावंदन आठवत होतं तर.
नंतर त्याने तिथंच बाजुला चकलीसारखं काही काढलं.
आणि म्हणतो कसा,"आणि ही जिलेबी!!"
त्यादिवशी आजीने केलेली जिलेबी
झेंड्याच्या आठवणीला अश्शी चिकटलेली होती!

बालचित्रकलेची हिच तर खासियत आहे ना.
तिथं मनातलं कागदावर उतरायला
अडचण कसली ती येतच नाही.
तरुने मोठी गोड सुरुवात केली ना
स्मरणचित्रांची!
जिलेबी!!!

Wednesday, June 29, 2011

ऑफिस ऑफिस




‘रोज बाबा जातात कुठं तर ऑफिसला.
पूर्वी आई पण जायची. आता नाही जात.
आता दिवसभर माझीच असते ती.
आईने ऑफिसला जायचं बंद केलं
हे तर एकदम भारी झालं!’
तरुला बाबांच्या ऑफिसला जाण्याचा राग येत असणारच.
पण त्याला आता कळलंय,
सगळ्यांना जावंच लागतं ऑफिसला.
आणि त्याला तिथं जावून काम करतात
हे सुध्दा माहित झालंय.

आता त्याच्या रोजच्या खेळात ह्या ‘ऑफिस’च्या खेळाची
भर पडली आहे.
नेमकी त्याला एक पुठ्ठ्याची बॅगही मिळाली आहे.
ती घेवून,बाय करून तो खोट्याच गाडीत बसतो.
‘स्टीअरींग व्हील’ (हा त्याच्या अतिशय आवडीचा शब्द आहे)
फिरवत राहतो.
थोड्या वेळाने ऑफिस येतं.
तिथं कंप्युटरवर बसून कामच काम!
मग डबा खायचा
आणि मग घरी येताना पुन्हा गाडी...

एकदा कधी राहुलने ऑफिसचा डबा घरी आल्यावर खाल्ला
तर दुसर्‍या दिवशी तरुच्या नाटकातही
त्याने घरी आल्यावर डबा खाल्ला!!

मुल मोठ्यांना भिंगातनं बघत असतात.

Monday, June 27, 2011

भातुकलीचा खेळ



शिरगावच्या पावणाईच्या जत्रेतल्या त्या खेळण्यांच्या दुकानातून
रुपालीने तरुसाठी भातुकलीची खेळणी घेतली
त्यावेळी मला माहितच नव्हतं मुळी
की त्यांच्यामुळे इतकी धमाल येणार आहे!

त्या रात्री आम्ही जेवलेले असूनही पुन्हा
किती तरी वेळा जेवलो!!
दोनच मिनिटात तरुचा स्वयंपाक व्हायचा
आणि पुन्हा पुन्हा ताटं वाढली जायची.
तिथं जवळच खोट्या नळाखाली भांडी धुतली जायची.
गॅसवर लगेचच कढई ठेवायचा तरू.
चिमटीनं हळूच मीठ सोडायचा भाजीत.
ही मजा दिवसागणिक वाढतच चाललीय.

आता परवा तर मला आणि मालनला
skype वर जेवू घातलं त्याने.
त्यात जेवणाबरोबर चटणी,लोणचं
या गोष्टीही होत्या.
वाटाणे-भात केलेला.
जेवण बनवताना त्याची commentary सुरू होती.

आता भांडी खूप वाढली आहेत.
लाकडाची, प्लॅस्टिकची,स्टीलची..
वेगवेगळ्या पदार्थांची ही मेजवानी,
ते जेवण्याचं नाटक,आणि मग ढेकर देण्याचंही नाटक..
मजा असते नुसती.
कधी कधी ते मग हॉटेलमधलं ‘किचन’ होतं.
घरात हॉटेल अवतरतं.
मी आता विचार करतो तेंव्हा कळतं,
रुपालीने हे केवढं मोठं आनंदाचं दालन खुलं केलं तरुसाठी!
खरं तर सगळ्यांसाठीच!!

मी बचत गटांतल्या स्त्रियांना
ही गोष्ट नेहमी सांगतोय तेंव्हापासून
"मुलगा म्हणून त्याने चेंडू किंवा गाड्या
किंवा बंदुकीने खेळावं
असं नका समजू.
त्याला लहानपणापासूनच स्वयंपाकाची गोडी लावली
तर किती समजूत येईल पुढच्या पिढीत याचा विचार करा.

एक साधी-सोपी पण वेळेवर केलेली कृती
पुढच्या आनंदाचं आरक्षण ठरणारी असेल!

Sunday, June 26, 2011

सुपारी फुटली..



वस्तुसंग्रहालयातून आणलेलं पुस्तक चाळताना ही गंमत झाली.
एकेका वस्तुचं चित्र बघत बघत, त्या त्या चित्रावर बोलत बोलत
तरु आणि रुपाली यांचा ‘अभ्यास’ चालला होता जणू.
"आई,हे काय आहे?"
"अडकित्ता"
"काय करतात ह्याने?"
"सुपारी फोडतात..कत्रीने कसे कागद कापतो.."
"सुपारी फोडतात? खंडेरायाच्या लग्नाला.."
थोडा वेळ रुपालीच्या लक्षात येईना हा काय म्हणतोय ते.
मग नीटच समजलं तो काय म्हणतोय ते.
सुपारी या शब्दावरनं तो त्या गाण्यात शिरला होता.
‘खंडेरायाच्या लग्नाला,नवरी नटली
नवरी नटली,
अगं बाई सुपारी फुटली.’
कार्तिकी दिदीने म्हटलेलं गाणं त्याच्या लक्षात
होतं तर!
ऐकलेल्या गोष्टी कशा पुन्हा नेमक्या वेळी आठवतात?
प्रत्येक शब्द,सूर,गंध,रुची,स्पर्श,दृश्य यांचं एक गावच वसतं.
सगळे एकमेकांना जोडलेले असतात.वाटा तयार होतात.
नवी घरं तयार होतात.लहानशा वाडीचं शहर होत जातं हळुहळू.
निवांत बसलो असतानाही आपण मनातल्या या ‘स्म्रृतीपुरात’
फिरत असतो. अडकित्त्यातून सुपारीत आणि सुपारीतून लग्नात...

Saturday, June 25, 2011

पिंपळाचं झाड




तरुने केलेले अनेक छोटे विनोद
नंतर आठवत नाहीत.
त्या त्या वेळी सगळ्या गोष्टी
आपोआप कुठंतरी
रेकॉर्ड व्हायला हव्या होत्या ना?

मुंबईला जाण्यासाठी,नांदगाव्च्या रेल्वे स्टेशनवर
मला निरोप द्यायला,
मला वाटतं सहा मे च्या संध्याकाळी
तरू,रुपाली आलेले.राहुलही होता.

त्यादिवशी खरी आगगाडी बघणं
हा एक अतिशय आवडीचा कार्यक्रम झाला.

तिथं एक आवळ्याचं झाड होतं.ते दाखवत मी तरुला म्हटलं,
"तरू, ते बघ आवळ्याचं झाड."
"आलेत का आवळे?"
तरुने पटकन विचारलं.
हे त्याच्याकडून अपेक्षितच नव्हतं.
मी रुपालीकडे आश्चर्याने बघितलं.
तरूपासून बर्‍यापैकी लांब येत
ती मला हळूच सांगत होती,
"पप्पा, हे काहीच नाही.
मी त्याला परवा पिंपळाचं झाड दाखवलं,
तर विचारत होता आलेत काय पिंपळ?"
आम्हाला त्याचा तो निरागस प्रश्‍न
फार हसवून गेला!
बाराही महिने आंबे खायला देणारं झाड
त्याच्या खोलीत असल्यामुळे
सगळ्या झाडांना
त्यांच्या नावांची फळं लटकतच असावी
असं त्याला जर वाटलं
तर ते बरोबरच आहे!

चेहर्‍यावर येणार्‍या तारुण्यपिटिकांना
आपण इंग्रजीत ‘पिंपल्स’ म्हणतो.
अशा तरुण रुग्णांना तर मी आता
‘पिंपळाची झाडं’म्हणू लागलोय.
या विनोदाचे हक्क तरुकडे आहेत
हे मात्र तितकंच खरं आहे.

Friday, June 24, 2011

तरू आणि ‘तार्‍यांचं बेट’


तरू चित्रपटगृहात बसून शांतपणे एखादा चित्रपट पाहू शकतो हे त्या दिवशी आम्हाला पहिल्यांदाच कळलं.
‘तार्‍यांचं बेट’ या चित्रपटाविषयी ऐकलेलं.बघावासा वाटत होता. म्हणून झोपलेल्या तरुला घेवून आम्ही मोठ्‍या धाडसानेच
बघायल गेलो. रुपाली,मी आणि तरू.तिथल्या आवाजाने जाग आलीच त्याला.पण तो रडला नाही.मला वाटतं,"आई,कुठे आलोय आपण?"असं विचारलं त्याने.रुपालीने हळू आवाजात पण छान उत्तर दिलेलं,"सिनेमा बघतोय आपण.मोठ्या पडद्‍यावर गोष्ट बघायची आपण."
गोष्ट म्हटल्‍यावर भीतीच्या जागी उत्सुकता आली.रुपाली त्याला भारीच समजावते नेहमी.शांतपणे कसं बोलायचं असतं हे तरू आईकडनंच शिकतोय.
मग तरुने ती दादा आणि दिदीची गोष्ट लक्ष देवून बघितली. मध्येच रुपालीबरोबर शंकानिरसन चालू असायचं,पण ते हळू आवाजात.गोष्टीत शाळा,सायकल,होडी,भजन,तबला..असं आवडणारं काही काही होतं.त्यामुळे तो रमला होता.मुंबई,हॉटेल,डबलडेकर बस यामध्ये तो चित्रपटातल्या मुलांइतकाच हरवला होता.आई,बाबा,आजी,पोलिस ही सगळी मंडळी त्याच्या लगेचच ओळखीची झाली.एवढ्‍या मोठ्या अंधारात भला मोठा पडदा आणि एवढी माणसं एकत्रं बसून एक ‘गोष्ट ’बघतायत हा तरुसाठी एक नवीनच अनुभव होता. आणि आमच्यासाठी तरुने सिनेमा बघणं हा!
सिनेमा संपल्यावर आम्ही बाहेर आलो. गोष्टीतनं बाहेर पडणं अवघड होतं पण.‘तार्‍यांचं बेट’चं पोस्टर समोरच्या भिंतीवर दिसत होतं.तिथं ती गोष्टीतली दिदी,दादा,आई,बाबा..बघून तरुला जाम मजा वाटली.
काय काय बघितलं तरू? या रुपालीच्या प्रश्‍नाला बरचं मोठं उत्तर दिलेलं त्याने.पण त्यातली गंमतीची गोष्ट सांगायची तर तो म्हणालेला,"आई,आणि त्या मावशीने चूळ भरली!’ होडी चोरीला गेली त्यादिवशी सिनेमातली आई सकाळी तोंड धुण्यासाठी अंगणात येते तर होडी जाग्यावर नाही.ती चूळ भरताना दचकते हे दाखवण्यासाठी दिग्दर्शकाने ते दृश्य फ्रीज केलेलं.तरुच्या ते बरोबर लक्षात राहिलं!
अलिकडेच त्यानंही दात घासायला सुरू केल्यामुळे ‘चूळ भरणे’ म्हणजे काय ते कळलं असावं.नवे शब्‍द किती गोळा होतात त्याच्या झोळीत रोज?

Wednesday, June 22, 2011

पुस्तकांचं दुकान




तरुचं पुस्तकांचं वेड तुम्हाला माहितच आहे.
म्हणजे सहा महिन्यांचा असल्यापासूनच
तो एक चांगला वाचक आहे.
कुठल्या पुस्तकात काय काय आहे हे तो सांगतो.
आपल्याला हवं तेच पुस्तक तो मागतो.
पुस्तकात रमतोही.

आता चांगलं चालता,बोलता येतंय त्याला.
त्यामुळे तरुच्या पुस्तकांमध्ये ज्या गोष्टी आहेत
त्या तो सांगू लागलाय.
तेनालीरामनची गोष्ट साभिनय सांगायची असते त्याला!
मग घरातल्या प्रत्येकाला त्यात रोल मिळतोच मिळतो!

एप्रिल महिन्यात
मी तरुबरोबर पुण्यातल्या ‘क्रॉस वर्ड’ या दुकानात गेलो होतो.
पुस्तकांचं अस्तित्त्व,तिथला नेटकेपणा,आणि पुस्तकवेडी माणसं
यामुळं हे अगदी आनंदाचे क्षण असतात.
तरू एकेका कपाटापुढून पुढे जात होता.
आश्चर्य असंकी तो सुध्दा
मध्येच एखादं पुस्तक उघडून चाळत होता.
मी त्याच्याकडेच लक्ष ठेवून होतो.
एखादं पुस्तक त्याच्याकडून पडायचं वगैरे..
पण तो पुस्तकं सावकाशच घेत होता.
चित्रं बघून हरकून जात होता.
एक मोठं पुस्तक चाळलं त्याने.
त्यात एकही चित्र नव्हतं.
माझ्याजवळ येत तो म्हणाला होता,
"आजोबा,या पुस्तकात काहीच नाही!"
मग मात्र त्याला मी ,
"लहान मुलांची पुस्तकं इकडे आहेत अरे" असं म्हणालो होतो.
पण ज्या कुतुहलानं तो सगळं बघत होता,
मला तिथंच मिठीत घ्यावंसं वाटत होतं त्याला.
थोड्या वेळानं रुपाली तिथं आली
आणि तिला सुध्दा ते बघून छानच वाटलं असणार.
एव्हाना इतर लोकांचंही लक्ष त्यानं खेचून घेतलं होतं.
मोठ्या दुकानातला छोटा वाचक!

Saturday, June 18, 2011

सिध्दगिरीचा डोंगर






गेल्या डिसेंबरमध्ये
तरू पहिल्यांदाच नाटकाची तालीम बघत होता.
रोज मुलं येतात.गच्चीवर जातात.
खेळतात.उड्या मारतात.
आणि मग ‘नाटक’ करतात.
आजोबा त्यांना काहीतरी मध्ये थांबवून सांगतात वगैरे..
रोज रोज त्याच गोष्टी घडायच्या.
मुलं(तरुच्या भाषेत दादा,दिद्या..)काय बोलतात
ते आता
त्याला कळलही होतं.

शाळा भरते. ‘सिध्दगिरीच्या डोंगरावर वनभोजन जाणार’ असं शिक्षकांनी सांगताच मुलं‘हेsss’करून ओरडतात.
मुलं वनभोजनाला निघालेली असताना त्यांचा रस्ता अडवला जातो.डोंगरावर खाण होणार त्यामुळे सगळ्या डोंगराला कुंपण घालणार्‍या खाणवाल्यांचा मुलांना खूप खूप राग येतो.

तरुला नाटक छानच कळलेलं!

नुकताच चालू लागलेला तरू नाटकातलं पात्र बनून
त्याच्या नकळतच रंगमंचावर फिरत होता.
गाणी गात होता.
वेळेवर संवादही म्हणत होता.
त्याला तसं करताना बघून
मुलांना,आम्हाला खूप हसायला येत होतं.

त्यानंतर अंथरुणावर ऊशी ठेवून
तो तिला ‘सिध्दगिरीचा डोंगर’ म्हणायचा.
आणि एकटाच सगळं नाटक करायचा.

आश्चर्याची गोष्ट अशी की सहा महिन्यांनी
तरू पुन्हा आजोळी आला तेंव्हा
जिथं नाटकाची तालीम व्हायची तिथं तो पहिल्यांदा पोहचला.
तिथंच कुठंतरी पडलेली छोटीशी काठी त्याने उचलून हातात घेतली आणि
तो झाला नाटकातला मुलांना अडविणारा वॉचमन.
तरू कधीच नाटकात शिरलेला.
आम्ही बघतच राहिलो.
त्याला सगळे संवाद आठवत होते.
"ए पोरांनु, कुठं चालला तुम्ही?"
"डोंगरावर"
"कशाला?"
"वनभोजनाला"
"जायला मिळणार नाही."
"का पण?"
"काम चालू हाय. रस्ता बंद हाय"
दिवसभरात कितीतरी प्रयोग बघण्याचे
आणि त्या निमित्ताने नाट्यानुभवात रमण्याचे
क्षण
तरू आम्हाला देत होता त्यानंतर महिनाभर!!

Friday, June 17, 2011

निरुत्तर!



दिवसभर कसले कसले खेळ खेळत ,
गप्पा करत राहणारा तरू
इतका त्यात मग्न असतो
की मग खाणं, पाणी पिणं
या गोष्टींसाठी त्याच्याकडे वेळ नसतो.
तहान भूक हरवून जाणं म्हणजे काय
हे तर त्याच्या ह्या वागण्याकडे बघून
कळणारच.

मे महिन्यात खेळण्याच्या नादात पाणी न पिणार्‍या तरुला
रुपाली समजावून सांगायची,"पाणी पिल्यावर छानच वाटणार तुला.
उन्हाळ्यात खूप पाणी प्यायचं असतं अरे.." वगैरे,वगैरे.

परवा ती असंच पाणी प्यायचा आग्रह करीत होती.
तरू जे बोलला ते ऐकून मला त्याच्या वयाचा प्रश्नच पडला.
रुपाली म्हणाली सुध्दा, "पप्पा, हा असं काही बोलतो ना,
लोकांना तो खूप मोठा असावासा वाटतो."
तर.. तरू म्हणाला,
"पण आई आता उन्हाळा नाही आहे ,
आता तर पावसाळा आहे ना!"

निरुत्तर ना ?

Thursday, June 16, 2011

पावसाचं गाणं



एवढ्‍याशा तरुला एवढी गाणी येतात,नवल वाटतं.
शिवाय त्या गाण्यांचा अर्थही त्याला माहित असतो!
नाही कळलं तर विचारायचं हे त्याला छानच कळलंय.
त्या दिवशी पहिल्या पावसाचा निरोप घेवून वारा येत होता.
उन्हाच्या अनुभवानंतर तो गार वारा ..आणि पावसाचे थेंब !
भारीच वाटत होतं.
आजी तरुसोबत अंगणात बसलेली.
आश्चर्य असं की तरू गात होता..
पाऊस आला‘वारा आला,
पान लागले नाचू
थेंब टपोरे..
गोरे गोरे
भर भर गारा वेचू!

तरू आणि ऋतू


ऊन लागतं तो उन्हाळा,थंडी लागते तो हिवाळा आणि
पाऊस पडतो तो पावसाळा
हे माहित झालंय तरुला आता!
गंमत म्हणजे आईचा वाढदिवस उन्हाळ्यात,बाबांचा हिवाळ्यात
आणि तरुचा पावसाळ्यात हे सुध्दा त्याला कळलंय!!
दोन वर्षांचा तरू
पण त्याला सगळ्यांचे वाढदिवस
तारखेसह माहित आहेत हे बघून
मला खूपच मजा वटली.

Tuesday, June 14, 2011

तरुचा वाढदिवस..मृगाचा पाऊस!




या नऊ जूनला तरू दोन वर्षाचा झाला.
तरुच्या जन्‍मादिवशीचं आभाळ असंच सावळ्या मेघांनी भरलेलं होतं.
आणि आम्ही सगळे तरुच्या दर्शनाने भारलेले होतो!
तरुला मांडीवर घेऊन
वार्‍यावर झेपावणार्‍या ढगांकडे बघताना
आम्हाला अनेक बाष्प-शिल्पं दिसत होती.
मातीचा सुगंध हवेत हलकेच हेलकावत होता.
माझ्या जवळ नेहमीप्रमाणे कोर्‍या पानांची वही वाट बघत होती..
नव्या चित्राची.

प्रत्येक ‘मृगाचा पाऊस’ असेल तरुचा वाढदिवस.
प्रेमाचा मृद्‍गंध आणि सुखाची आरास!!